Οι Αισώπειοι μύθοι και τα χαρακτηριστικά τους 

1η Εκδοχή:

Γενικά χαρακτηριστικά των μύθων

Ο συγγραφέας ήταν ο Αίσωπος, ο οποίος ήταν λόγιος. Οι μύθοι είναι χωρίς μέτρο δηλαδή πεζοί και αφηγούνται μία αυτούσια ιστορία μικρής διάρκειας, δηλαδή είναι μονοεπεισοδιακές διηγήσεις γιατί οι μύθοι δεν έχουν συνέχεια. Ο Αίσωπος δεν τους δημιούργησε αλλά τους συγκέντρωσε, τους συμπλήρωσε και τους τελειοποίησε. Οι μύθοι αυτοί προέρχονταν είτε από τους αρχαιότερους Έλληνες είτε από άλλους λαούς. Το 300 περίπου π.Χ. ο φιλόσοφος Δημήτριος Φαληρεύς τους συγκέντρωσε σε πεζό λόγο. Η συλλογή του φέρει το όνομα του Αισώπου είναι μια δεξαμενή από δημιουργήματα της λαϊκής λογοτεχνίας από τις πιο διαφορετικές πηγές.

Οι χαρακτήρες των μύθων

Οι ήρωές τους είναι ζώα όπως η αλεπού, ο λύκος, το λιοντάρι, το ελάφι κ.α. που δρουν όμως σαν άνθρωποι και αντιπροσωπεύουν τις ανθρώπινες αρετές και τα ανθρώπινα ελαττώματα. Μερικές φορές οι ήρωες είναι και άνθρωποι ή θεοί. Οι μύθοι σχολιάζουν τις κακές πράξεις των ανθρώπων προβάλλοντας ηθικές αρχές. Αρκετές φορές κάνουν κήρυγμα και ασκούν κριτική στους ισχυρούς παίρνοντας το μέρος των αδύναμων. Ο χαρακτήρας τους είναι ηθικοδιδακτικός, συμβολικός κι αλληγορικός. Ιδεολογία τους είναι η αποδοκιμασία του κακού στις πιο αντιπροσωπευτικές μορφές του: της βίας, της απάτης, της αυθαιρεσίας, της προδοσίας, της ματαιοδοξίας, της αλαζονείας, της ψευδολογίας, της πλεονεξίας, της πονηριάς.

Διδασκαλία των μύθων

Βασικό χαρακτηριστικό των μύθων του Αισώπου είναι το επιμύθιο που θα το χαρακτηρίζαμε σαν κρυφή διδασκαλία. Το επιμύθιο είναι το δίδαγμα της κάθε ιστορίας και είναι εύκολο στην κατανόησή του από τα παιδιά και τους απλούς ανθρώπους. Ο Αίσωπος έπαιρνε τα επιμύθια ή τις παροιμίες και μας τα εξηγούσε με μια μικρή ιστορία. Αυτή η διαδικασία είναι η εξηπλωμένη παροιμία μετά διηγήσεως. Οι μύθοι επίσης χαρακτηρίζονται ως μικρές κωμωδίες καθώς παρουσιάζουν με χιουμοριστικό τρόπο σοβαρά προβλήματα και έχουν μικρή έκταση.

Επικαιρότητα

Αν και δημιουργήθηκαν πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια πριν, ακόμη και σήμερα θα χαρακτηρίζονταν οι περισσότεροι αν όχι όλοι, επίκαιροι, διότι αυτά που περιγράφουν και μας διδάσκουν ισχύουν και σήμερα.

Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki/Αίσωπος
https://www.bookmuseum.gr/Collections/Books/Aisopus/AisopusWorks.htm
"Αίσωπος Μύθοι", Εκδόσεις Εξάντας
Αίσωπου Μύθοι, Βικιθήκη: «Ἀλεκτρυόνες καὶ πέρδιξ», «Αἰπόλος καὶ αἶγες ἄγριαι», «Κάλαμος καὶ ἐλαία», «Ὁδοιπόρος καὶ Ἑρμῆς», «Βάτραχοι γείτονες»

2η Εκδοχή:

Χαρακτηριστικά των μύθων

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε, υποθέτουμε ότι οι Αισώπειοι μύθοι γράφτηκαν στα μέσα του 6ου με 5ου αιώνα π.Χ. στην Αίγυπτο ή στην Ελλάδα. Γράφτηκαν σε πεζό λόγο, κάτι που για την εποχή του ήταν πρωτότυπο.

Ο λόγος είναι αλληγορικός, γιατί άλλα εννοεί και άλλα παρουσιάζει. Οι ήρωες δηλαδή, είτε είναι ζώα, είτε φυτά, είτε άνθρωποι έχουν όλα και όλοι ανθρώπινα χαρακτηριστικά και κυρίως ελαττώματα. Παρατηρούμε δηλαδή, ότι δίνονται ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ψυχή σε άψυχα όντα. Οι ήρωες αυτοί κάτι παθαίνουν (ακόμη κι αν δεν είναι άνθρωποι) εξαιτίας της συμπεριφοράς τους, των αδυναμιών τους ή των ελαττωμάτων του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς τους. Παρατηρούμε επίσης, ότι κάποιοι ήρωες έχουν συγκεκριμένα και μόνιμα χαρακτηριστικά, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την αλεπού, ένα χαρακτηριστικό πρόσωπο στους μύθους του Αισώπου, που πάντα είναι πονηρή και αυτό καθορίζει τη συμπεριφορά της απέναντι στους άλλους, αλλά και τα παθήματά της. Ακόμη, πρόκειται για μονοεπεισοδιακές διηγήσεις, μικρά κείμενα με παραστατική διήγηση, που διατηρούν ύφος λιτό και ταυτόχρονα γλαφυρό. Η γλαφυρότητα των κειμένων επιτυγχάνεται, καθώς οι εικόνες είναι παρμένες από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει, ότι αξιοποιούν τις καθημερινές εμπειρίες του ανθρώπου και έτσι κατά την αφήγηση ή ανάγνωσή τους είναι εύκολο ο κάθε άνθρωπος να φανταστεί τους ήρωες και να βάλει εικόνες στην αφήγηση του μύθου.

Με άλλα λόγια, ο Αίσωπος αναφέρεται σε περιστατικά που μπορούν να συμβούν στην καθημερινότητα και σε γεγονότα που γίνονται εύκολα κατανοητά από το μέσο ακροατή - αναγνώστη. Παράλληλα, τα γεγονότα - περιστατικά είναι αστεία, σαν μικρή κωμωδία. Μπορεί να συμβεί κάτι αστείο στον ήρωα, που κάνει τον ακροατή αφενός να γελάσει, αφετέρου να δεχτεί με μεγαλύτερη ευκολία το ηθικό δίδαγμα. Ταυτόχρονα το χαρακτηριστικό αυτό, δίνει στον ακροατή τη δυνατότητα να ταυτιστεί ή να ταυτίσει αυτά που ακούει με γνώριμα και οικεία από το περιβάλλον του πρόσωπα.

Η αφήγηση των αισώπειων μύθων, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «εξηπλωμένη παροιμία μετά διηγήσεως». Μία μικρή ιστοριούλα εξελίσσεται με αρχή, μέση και τέλος. Στη αρχή παρουσιάζεται ο ήρωας, χωρίς ο τόπος και ο χρόνος να ορίζονται ή να έχουν σημασία. Έπειτα, ο ήρωας παθαίνει κάτι, ενώ στο τέλος έρχεται η λύση από την οποία ο ήρωας κάτι παθαίνει και έτσι μαθαίνει. Την κρυφή διδασκαλία ηθικοπλαστικού χαρακτήρα έρχεται να συμπληρώσει το επιμύθιό της, που ακολουθεί το κείμενο - διήγηση και συμπυκνώνει το νόημα, την κεντρική ιδέα του μύθου για να μπορεί να ανασύρει στη μνήμη του ο ακροατής την ουσία του μύθου.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό των μύθων του Αισώπου, ότι στο τέλος της ιστορίας, ποτέ τίποτα δεν είναι τυχαίο. Όλα συμβαίνουν σα συνέπεια μιας πράξης, μιας παράλειψης, μια παράβλεψης, μιας λάθος εκτίμησης, μιας εγωιστικής συμπεριφοράς κ.ο.κ. Υπάρχει δηλαδή μια επαγωγικότητα σε όσα συμβαίνουν που κάνουν τον ακροατή να συλλογίζεται ότι αν ο ήρωας δεν έκανε την πρώτη πράξη, τότε δεν θα συνέβαινε η δεύτερη πράξη, άρα δε θα πάθαινε ότι έπαθε ως φυσική συνέπεια. 

Πηγές:

• https://el.wikipedia.org/wiki/Αίσωπος
• https://www.bookmuseum.gr/Collections/Books/Aisopus/AisopusWorks.htm
• https://aisopoumythoi.wikispaces.com/
• https://www.spanidis.gr/index.php?route=product/product&path=21_46&product_id=4774&limit=75
• https://www.hstry.co/timelines/1-95a8d709-cdb7-4c18-b11c-f2c460067152